چرا دچار پرکاری تیروئید می شویم و علائم آن چیست؟
پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید (که آن را هیپرتیروئیدی نیز می نامند) بیماری نسبتا شایعی است که بر اثر ترشح بیش از حد غده تیروئید ایجاد می شود. پرکاری تیروئید، بزرگسالان 50-20 ساله و عمدتاً زنان را گرفتار می‌کند.
میزان بالای هورمون این غده می تواند سوخت و ساز بدن را سرعت بخشیده و علائم زیر را ایجاد کند:
1. عصبی و مضطرب بودن
2. افزایش اشتها
3. تپش قلب
4. ریزش مو
5. عرق کردن زیاد و عدم تحمل نسبت به گرما
6. فعالیت بیش از اندازه (بیمار قادر نیست با آرامش در یک جا بنشیند و پر از انرژی عصبی است)
7. کاهش وزن بدون دلیل یا بدون قصد و اراده بیمار
8. اختلالات قاعدگی در زنان
9. تورم غده تیروئید
شدت علائم فوق در افراد مختلف متفاوت است.
علل پرکاری تیروئید
• شایعترین شکل پرکاری تیروئید بیماری گریوز است، یک بیماری خود ایمنی که در آن بدن پادتن‌هایی تولید می‌کند. این پادتن‌ها تیروئید را وادار به تولید تیروکسین (نام هورمون تیروئید) بیشتری می‌کنند. در موارد بسیار شدید اشخاص مبتلا به بیماری گریوز چشمها بطور غیرعادی بیرون می‌زنند ( اگزوفتالمی ) و پوست ساق پا ورم می‌کند.
• علتهای پرکاریهای تیروئید می‌تواند بر اثر یک تومور خوش‌خیم در تیروئید یا یک گواتر مولتی ندولر از قبل موجود باشد.
• در موارد نادر، تیروئید می‌تواند بر اثر یک عفونت ویروسی که به آن تیروئیدیت می‌گویند پرکار شود. این بیماری که التهاب تیروئید است می‌تواند باعث آزاد شدن تیروکسین ذخیره شده، شود.
• سابقه خانوادگی پرکاری تیروئید، استرس، جنس زن و سایر اختلالات ایمنی از عوامل تشدید کننده بیماری هستند.
علایم پرکاری تیروئید
• کاهش وزن سریع علی رغم افزایش اشتها و حتی مصرف زیاد غذا. البته در افراد مسن ممکن است افزایش وزن دیده شود. تعریق بیش از حد، ضعف عضلانی، لرزش (بخصوص دستها) و تنشهای غیرارادی (خصوصاً در دستان و انگشتان)، افزایش حساسیت و تحریک پذیری نسبت به گرما و احساس گرما یا گر گرفتن
• بی حوصلگی و تحریک پذیری شدید، کاهش تمرکز، ایجاد حالات و تنش های عصبی، اضطراب و نگرانی و بی‌قراری قابل توجه و اختلال خواب ( بیخوابی)، خستگی دائمی.
• تند، نامنظم و کوبنده بودن ضربان قلب و افزایش ضربان قلب و تپش قلب به دنبال انجام کارهای معمول، افزایش فشار خون.
نشانه های زیر نیز در این بیماری دیده می شود:
• تورم ناحیه گردن (گواتر)
• تپش سریع یا نامنظم قلب
• لرزش دست و پا
• پوست گرم و مرطوب
• قرمزی کف دست
• شل شدن ناخن ها و جدا شدن آن ها از بسترشان
• خارش و برآمدگی پوست
• ریزش بخش هایی از موی سر
• گرفتگی عضلات صورت و اندام ها
عوامل و زمینه های بروز بیماری
غده تیروئید در ناحیه گردن قرار دارد و هورمون هایی (تیروکسین و تری یدوتیرونین) در داخل جریان خون آزاد می کند که رشد و سوخت و ساز بدن را در اختیار می گیرند، بدین ترتیب که بر فرایندهایی چون ضربان قلب و درجه حرارت بدن تاثیر گذاشته و در تبدیل غذا به انرژی دخالت می کند. در پرکاری تیروئید، غده تیروئید مقادیر زیادی تیروکسین و تری یدوترونین ترشح می کند که سرعت سوخت و ساز بدن را افزایش می دهند.
برخی خوراکی های دارای ید فراوان نیز ممکن است غده تیروئید را تحریک به ترشح هورمون کنند که به آن پرکاری تیروئید ناشی از مصرف ید می گویند.
تشخیص بیماری
برای تشخیص پرکاری تیروئید، علاوه بر علائم و نشانه های بیماری لازم است سطح خونی هورمون محرک تیروئید (TSH)، تیروکسین و تری یدوتیرونین اندازه گیری شود. هورمون محرک تیروئید را غده هیپوفیز در مغز می سازد و وظیفه آن نظارت بر ترشح دو هورمون تیروکسین و تری یدوتیرونین است. در صورتی که سطح این دو هورمون در خون طبیعی باشد، هورمون محرک تیروئید نیز به اندازه طبیعی ترشح می شود، اما تولید بیش از اندازه هورمون های غده تیروئید مانع ترشح هورمون محرک تیروئید می شود. از این رو، اندازه گیری سطح هورمون محرک تیروئید یا همان TSH نخستین آزمایشی است که باید صورت گیرد.
قدم بعد، پس از پی بردن به فعالیت بیش از اندازه غده تیروئید، پیدا کردن علت زمینه ساز آن است. آزمایشهای مختلفی از جمله آزمایش ید هسته ای برای این منظور استفاده می شوند.
درمان
تیروئید پرکار معمولا به خوبی به درمان پاسخ می دهد و بیشتر بیماران قادرند علائم خود را کنترل کنند. پزشک شما ممکن است از داروهای مختلفی استفاده کند که بعضی از آنها برای کاهش فعالیت تیروئید و بعضی دیگر برای کنترل علائم بیماری کاربرد دارند.
گاه نیز به ندرت لازم می شود عمل جراحی صورت گرفته و تمام غده تیروئید خارج شود.در این مورد، اغلب شاهد کم فعالیتی غده تیروئید (هیپوتیروئیدی) خواهیم بود، لیکن این عارضه معمولا شدید نبوده و به آسانی قابل درمان است.
عوارض پرکاری تیروئید
درمان پرکاری تیروئید را جدی بگیرید چون این بیماری گاهی عوارض وخیمی دارد. از جمله این عوارض نارسایی احتقانی قلب و طوفان تیروئیدی (که عبارت است از بدتر شدن ناگهانی تمام علایم که یک اورژانس تهدیدکننده زندگی است) میتوان نام برد. همچنین پرکاری تیروئید گاهی موجب نامنظمی ریتم قلب می شود که آن نیز به نوبه خود زمینه ساز ایجاد لخته در قلب و مشکلاتی مانند سکته مغزی می باشد.
کلام آخر اینکه اگر علائم این بیماری را در شخصی مشاهده کردید حتماً به پزشک متخصص داخلی یا فوق تخصص غدد مراجعه کنید تا اقدامات تشخیصی در اسرع وقت انجام شود.
تله مدیسین,بهترین پزشکان,غده تیرویید,پرکاری تیرویید,همراه سلامت, همکار سلامت,پزشک آنلاین